اهداف و چشم اندار
نشریۀ زبان شناسی کاربردی و ادبیات کاربردی: پویش ها و پیشرفت ها مجله ایی علمی است که با هدف گسترش و ترویج پژوهش های میان رشته ای در حوزه هایی که به مسائل و مشکلات کاربرد زبان و ادبیات در جامعه میپردازد شکل گرفته است. یکی از مهمترین اهداف این نشریه تاکید بر پژوهش های کاربردی در ادبیات و زبان شناسی می باشد که از اولویت انتشار در این مجله برخوردارند. این نشریه همچنین علاقه مند به انتشار پژوهش هایی در ارتباط با رابطۀ آموزش زبان و ادبیات می باشد که در سال های اخیر توجه محققان زیادی را به خود معطوف کرده است. در همین راستا و با تاکید بر اهمیت یافتن ارتباطی پویا بین رشته های زبان شناسی کاربری و ادبیات کاربردی این نشریه اقدام به پذیرش مقالات در حوزه های زیر می کند.
۱. زبان شناسی کاربردی
محققان و پژوهشگران حوزۀ زبان شناسی کاربردی کمابیش تعریف برومفیت از زبان شناسی کاربردی را مورد توافق قرار داده اند. طبق تعریف وی، زبان شناسی کاربردی شامل «تحقیقات نظری و عملی پیرامون مسائل و مشکلات دست اولی است که زبان نقش کلیدی در آن ایفا می کند.» (برومفیت 1997، صفحه 93). اگر چه از نظر تاریخی مسائلی چون طبیعت زبان، کاربرد و آموزش آن بحث و جدل بسیاری در میان صاحب نظران بر انگیخته است لیکن دغدغۀ اصلی این محققان ارائۀ روشی موثر و کارا جهت آموزش و یادگیری زبان بوده است. در همین راستا، حوزه های مورد علاقۀ نشریه به قرار زیراند:
- یادگیری واژگان زبان دوم
- یادگیری قواعد دستوری زبان دوم
- آموزش و یادگیری مهارت های زبانی شامل خواندن ، نوشتن، صحبت کردن و گوش دادن
- کاربرد فن آوری در آموزش زبان
- مواد درسی در آموزش زبان دوم
- تفاوت های فردی در فراگیری زبان دوم
- مسائل اجتماعی در یادگیری زبان
- روش آموزش زبان
- انگلیسی برای اهداف ویژه
- انگلیسی به عنوان زبان میانجی
- ارزیابی و سنجش زبان
- انگلیسی به عنوان زبان بین المللی
- روش های تحقیق در زبان شناسی کاربردی
- تربیت مدرس زبان انگلیسی
- آموزش دوزبانه
حوزۀ پژوهشی آموزش و یادگیری زبان یکی از کلیدی ترین مباحث زبان شناسی کاربردی قلمداد می شود؛ با این حال، با نظر به این که آموزش و یادگیری زبان در شرایط و موقعیت های متنوعی روی می دهد توجه مقتضی به پرسش هایی از قبیل ماهیت و کاربرد زبان ضروری می نماید زیرا بدون طرح پرسش هایی از این دست امکان درک صحیح و درست از آموزش و یادگیری زبان بسیار دشوار می شود. زبان شناسی کاربردی نیازمند به طرح مباحثی پیرامون ماهیت و کاربرد زبان است، حوزه ایی که داویس و الدر (2007) آن را کاربرد های زبان شناسی نامیده اند. به دیگر سخن، آموزش زبان نیازمند مداقه در بافت اجتماعی فرهنگی است که زبان در بستر آن آموخته می شود.
ذکر این نکته ضروری است که به سبب اهمیت بافتار در آموزش و فراگیری زبان، رشتۀ زبان شناسی تنها بخشی از گسترۀ وسیعی از حوزه هایی است که الهام بخش مطالعات در زبان شناسی کاربردی بوده اند. به سخن دیگر، پژوهش هایی که به نحوی یکی از مسائل آموزش زبان را به دانش هایی چون روان شناسی، جامعه شناسی، انسان شناسی، آموزش، عصب شناسی، علوم اقتصادی و سیاسی، حقوق، تجارت و غیره ربط دهند زبان شناسی کاربردی تلقی می شوند. بنابراین، شاخه های دیگر علم از قبیل روان شناسی، جامعه شناسی، آموزش، علوم کامپیوتری و سایر حیطه های مرتبط به اندازۀ رشتۀ زبان شناسی در شکل گیری زبان شناسی کاربردی سهیم اند. این رشته ها هر یک به نوبه خود در پاسخ به پرسش هایی حول مسائل و مشکلات آموزش زبان دخیل اند. به همین علت، این نشریه از تحقیقاتی که به ارتباط مسائل آموزش زبان و قلمروهای دیگر علم می پردازند استقبال می کند. این شاخه ها به قرار زیراند:
- تحلیل گفتمان
- ترجمه
- زبان شناسی حقوقی
- مطالعات پیکره ایی
- زبان و اقتصاد
- زبان و سیاست
- زبان شناسی عصبی
- زبان و فرهنگ
- زبان و محیط زیست
- چندزبانگی
- و سایر حوزه های مرتبط
وجود برخی نکات مهم و کلیدی رشتۀ زبان شناسی کاربردی را از مطالعات زبان شناسی متمایز می کند و با توجه به سیاست های نشر، این مجله علاقه مند به بررسی و انتشار پژوهش هایی است که بیشتر جنبه کاربردی را در تحقیقات خود برجسته نموده اند.
این نکات به شرح زیر اند:
- مسئلۀ محور بودن تحقیق
- بررسی زبان در بافت
- ماهیت میان رشته ایی داشتن تحقیق
- اهداف بازنگرانه
- استفاده از داده های واقعی
ادبیات کاربردی
ادبیات کاربردی حاصل تفکراتی است که سعی در پیوند مطالعات ادبی با نیاز های ملموس و روزمرۀ زندگی انسان در جهان دارند. اگر چه نیازی ضروری در پیوند دادن مطالعات ادبی با مسائل واقعی و روزمرۀ زندگی آدمی احساس می شود؛ با این حال، سنت های غالب پژوهش در مطالعات ادبی اغلب به مسائل روزمره به مثابه نقطۀ آغاز تحقیقات ادبی نمی نگرند و نگاه مسئلۀ محور به ادبیات در نظر محققان و صاحب نظران ادبی کمی عجیب به نظر می رسد. نشریۀ زبان شناسی کاربردی و ادبیات کاربردی: پویش ها و پیشرفت ها در صدد است تا پرداختن به ادبیات را از چهارچوب صرف دانشگاهی خارج سازد و آن را به عنوان اثر هنری ملموس و واقعی که در پیوند نزدیک با زندگی افراد در جامعه است بررسی نماید.
بنابراین، منظور از ادبیات کاربردی پژوهش هایی است که در صدد استفاده از ادبیات در راستای حل یکی از مشکلات ملموس جامعه بشری هست. در این نگاه، ادبیات نوعی محرک برای بازنگری در امور واقعی تلقی می شود. به دیگر سخن، ادبیات کاربردی در تلاش است تا تاثیر ادبیات در زندگی روزمرۀ انسان ها را بررسی کند و تعیین نماید که ادبیات تا چه حد و چگونه می تواند کمک حال انسان ها در مواجه با مسائل مختلف زندگی واقعی باشد. برای نیل به این هدف، ادبیات کاربردی می بایست در ذات خود به سان یک میان رشته عمل نماید و از دست آوردهای سایر رشته ها بهره ببرد. بنابراین ادبیات کاربردی می بایست:
- در اهداف خود مسئله محور باشد.
- در پژوهش نتیجه محور عمل نماید.
- میان رشته ایی باشد.
- روش مند در پژوهش باشد.
- داده محور بوده.
- و در صدد ایجاد تغییرات و دگرگونی برآید.
چه تحقیقاتی ادبیات کاربردی نیستند؟
پژوهش هایی که حاصل تحقیقات نظری صرف باشند از اولویت انتشار در این نشریه برخوردار نیستند. این تحقیقات به قرار زیراند:
- تحقیقاتی که یک اثر ادبی و نه یک مسئلۀ ملموس واقعی را به عنوان نقطۀ آغاز پژوهش انتخاب کنند.
- تحقیقاتی که هدف از آنها آزمودن یک نظریه و نه توجه به نتایج واقعی و آثار پژوهش باشد.
- تحقیقاتی که خود را محدود به سنت های رایج در مطالعات ادبی نمایند و با سایر رشته ها ارتباطی برقرار نکنند.
- تحقیقاتی که داده های پژوهش را صرفا از متون ادبی گرد آورند و از داده های واقعی حاصل از زندگی روزمره انسان استفاده نکنند.
- تحقیقاتی که برای حل مشکلات واقعی زندگی راه حل هایی ارائه ننمایند.
حوزه های تحقیق در ادبیات کاربردی
- ارزشِ درمانی ادبیات
- مطالعات تروما و ادبیات
- ادبیات و توسعه اخلاقی
- ادبیات و علم
- ادبیات و محیط زیست
- ادبیات برای آموزش حرفه ایی
- آموزش سواد ادبی
- و سایر حوزه های نوآور مرتبط
۳. پیوند زبان شناسی کاربردی و ادبیات کاربردی
یکی از مهمترین اهداف این نشریه ایجاد زمینه ایی برای صاحب نظران و محققان مختلف جهت بحث و تبادل نظر پیرامون مسائل و مشکلات روزمرۀ زندگی است که با زبان و ادبیات ارتباطی مستقیم دارند. به عبارت دیگر، این نشریه درصدد استفاده از ظرفیت های ادبیات جهت پاسخ گویی به مسائل و مشکلات مرتبط با زبان هست. بنابراین، نشریۀ حاضر می تواند با گرد هم آوردن محققان و پژوهشگران زبان شناسی کاربردی و مطالعات ادبی محلی مناسب جهت انتشار آثار میان رشته ایی باشد. این آثار میان رشته ایی می توانند در یکی از محورهای زیر باشند:
- نقش ادبیات در آموزش زبان
- نقس ادبیات در تربیت معلم زبان انگیسی
- نقش ادبیات در سنجش زبان
- نقش ادبیات در برنامۀ درسی آموزش زبان
- و سایر حوزه های نوآور مرتبط
با تشکر ویژه ازاعضای نشریه در تهیه متن اصلی : آقای دکتر بهرام بهین، خانم دکتر جین ماتیسن اکستم، آقای دکتر ابوالفضل رمضانی، خانم دکتر رویا منصفی و آقای قادر رزمجو.
نوشتۀ آقای دکتر داود امینی و ترجمۀ آقای دکتر رضا یل شرزه که در مورخ شنبه 9 آبان 1398 توسط آقای دکتر احد مهروند به روز رسانی شده است.